Testy penetracyjne w perspektywie RODO

Kara nałożona przez UODO za luki w systemie

Jak dotkliwie może się skończyć bagatelizowanie technicznych wymagań bezpieczeństwa IT, przekonała się spółka Morele.net. Wyciek danych osobowych ponad 2 mln klientów sklepu, spowodowany źle zabezpieczonymi serwerami, poskutkował nałożeniem przez UODO rekordowej kary wysokości 2,8 mln złotych. Spółka próbowała odwołać się od decyzji deklarując, że nie powinna brać odpowiedzialności za atak hackerski, którego padła ofiarą. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych podtrzymał jednak decyzję karząc Morele.net za niewystarczające zabezpieczenia organizacyjne i techniczne.

Cytując decyzję na stronie UODO:

"[...]W toku postępowania ustalono, że do naruszenia doszło także z uwagi na nieskutecznie monitorowanie potencjalnych zagrożeń. Postępowanie wykazało także inne uchybienia, jednak to brak odpowiednich środków technicznych (niewystarczające zabezpieczenia)  i organizacyjnych (dotyczących  monitorowania potencjalnych zagrożeń, związanych z nietypowymi zachowaniami w sieci) przesądził o nałożeniu kary. [...]"

W powyższym uzasadnieniu widzimy jak na dłoni potrzebę "monitorowania potencjalnych zagrożeń, związanych z nietypowymi zachowaniami w sieci" - właśnie w tym mają pomóc nam testy penetracyjne.

Jakie zapisy RODO motywują regularne badanie odporności systemów bezpieczeństwa IT?

Dbanie o odpowiedni poziom bezpieczeństwa sieci, aplikacji webowych oraz innych elementów infrastruktury IT zapewnia Twojej organizacji spokój oraz zmniejsza ryzyko udanego ataku hackerskiego. Przyglądając się poniższym zapisom RODO łatwiej będzie nam umotywować regularne prowadzenie testów penetracyjnych.

W art 32 RODO czytamy:

"1. Uwzględniając stan wiedzy technicznej, koszt wdrażania oraz charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia i wadze, administrator i podmiot przetwarzający wdrażają odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, aby zapewnić stopień bezpieczeństwa odpowiadający temu ryzyku, w tym między innymi w stosownym przypadku: [...]

d) regularne testowanie, mierzenie i ocenianie skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania.

2. Oceniając, czy stopień bezpieczeństwa jest odpowiedni, uwzględnia się w szczególności ryzyko wiążące się z przetwarzaniem, w szczególności wynikające z przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia, utraty, modyfikacji, nieuprawnionego ujawnienia lub nieuprawnionego dostępu do danych osobowych przesyłanych, przechowywanych lub w inny sposób przetwarzanych."

Urząd publikując swoją decyzję dotyczącą spółki Morele.net powołał się również na art. 5 ust. 1 lit f RODO:

"1. Dane osobowe muszą być: [...]

f) przetwarzane w sposób zapewniający odpowiednie bezpieczeństwo danych osobowych, w tym ochronę przed niedozwolonym lub niezgodnym z prawem przetwarzaniem oraz przypadkową utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem, za pomocą odpowiednich środków technicznych lub organizacyjnych („integralność i poufność”)."

Jak widać w powyższych zapisach istotne jest nie tylko zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa ale również "regularne testowanie, mierzenie i ocenianie skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania"

Czym są testy penetracyjne (pentesty)?

Testy penetracyjne to jedne z podstawowych testów bezpieczeństwa systemów informatycznych. Pentesty polegają na zleceniu lub samodzielnym symulowaniu ataków hackerskich na wszelkie istniejące elementy infrastruktury it. Testy penetracyjne powinny sprawdzić podatność sieci, punktów dostępowych, stacji roboczych, aplikacji webowych i mobilnych oraz wszelkich usług których przejęcie lub nieautoryzowany dostęp, może mieć negatywne dla organizacji skutki (jak np. wyciek danych). W zależności od potrzeb oraz skomplikowania infrastruktury, testy penetracyjne prowadzone są w oparciu o podstawowe lub rozwinięte dane dostępowe, według określonego scenariusza lub bez jakiejkolwiek wiedzy na temat atakowanego systemu.

Wyróżniamy trzy rodzaje testów penetracyjnych:

Black box testing (testy czarnej skrzynki) - Osoba przeprowadzająca test nie posiada żadnych informacji na temat aplikacji czy systemu. Ten typ testu najlepiej odwzorowuje losowy atak z sieci internetu

Grey box testing (testy szarej skrzynki) - Osoba atakująca posiada pewne informacje na temat infrastruktury organizacji. Symulacja ta może dotyczyć scenariusza w którym ktoś przejął podstawowy dostęp do systemu lub stacji roboczej (np. w trakcie wizyty w firmie)

White box testing (testy białej skrzynki) - Pentester posiada pełną wiedzę na temat systemu oraz najwyższy poziom dostępu. Często udostępniana jest również dokumentacja lub kod źródłowy atakowanej aplikacji. Ten rodzaj testu symuluje atak wewnętrzny i pomaga ocenić ryzyko w przypadku współpracy kogoś z naszej firmy.

Symulowane ataki są realizowane przede wszystkim w celu sprawdzenia podatności naszych rozwiązań oraz odnalezienia luk w aktualnych systemach zabezpieczeń. Naturalną konsekwencją zdiagnozowania problemów jest wdrożenie lepszych zabezpieczeń. Często używane w firmie usługi i aplikacje na pierwszy rzut oka posiadają wystarczający poziom bezpieczeństwa. Z perspektywy osób korzystających z systemów wszystko może wyglądać prawidłowo i szczelnie, jednak stosowane przez nas zabezpieczenia dla doświadczonego włamywacza (pentestera) okazują się trywialne. Dopiero w trakcie testów penetracyjnych uwidaczniane są błędy i luki umożliwiające przejęcie kontroli nad systemem lub kradzież danych. Testy penetracyjne potrafią skutecznie zdiagnozować podatności środowiska IT tak aby podjąć odpowiednie działania zanim dojdzie do prawdziwego ataku.

Kto przeprowadza pentesty?

Testy penetracyjne są zazwyczaj zlecane profesjonalnej firmie zajmującej się bezpieczeństwem IT. Firmy takie zatrudniają doświadczonych pentesterów badających systemy pod kątem podatności na różnego rodzaju ataki. Umiejętności oraz doświadczenie specjalistów w połączeniu z odpowiednio dobranymi scenariuszami i wewnętrzną analizą płaszczyzn na których występuje ryzyko - da nam najbardziej odpowiedni plan realizacji takiego projektu.

Twoja firma potrzebuje pomocy w kompleksowym zaplanowaniu takiego projektu? Skontaktuj się nami.

Jeżeli wewnątrz naszej organizacji posiadamy dział bezpieczeństwa IT, w jego składzie z pewnością powinny znaleźć się osoby posiadające wiedzę z zakresu metodologii testów penetracyjnych. Posiadając taki dział pentesty możemy zlecieć i zaplanować wewnętrznie, pamiętajmy jednak, że testowanie systemów bezpieczeństwa przez osoby ja tworzące nie zawsze daje najlepsze efekty.

Jaka powinna być częstotliwość testów penetracyjnych?

W dynamicznym środowisku nasze usługi wciąż się rozwijają a systemy ewoluują, pojawiają się nowe elementy i zagrożenia, a przestępcy nie próżnują. Tylko regularne testowanie podatności, szczególnie w przypadku wprowadzania nowych części infrastruktury, da nam pewność oraz będzie argumentem obronnym w przypadku wystąpienia naruszenia czy wycieku danych. Nigdy nie będziemy w stanie przewidzieć wszystkich możliwych scenariuszy oraz przygotować się każdą formę ataku, możemy jednak zredukować zagrożenie do minimum planując i realizując cykliczne testy wszystkich podatnych części systemu. Ciężko jest ocenić i jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie: Jak często powinniśmy testować nasz system? Z pewnością im szybciej się rozwijamy i im więcej danych przetwarzamy tym częściej powinniśmy realizować testy penetracyjne.

Czynnik ludzki

Pamiętajmy, że stałym elementem naszego systemu są nie tylko urządzenia i oprogramowanie ale również ludzie. Często okazuje się, że to oni są najsłabszym ogniwem w organizacji i odpowiednie przeszkolenie pracowników może być najskuteczniejszą formą ochrony. Znajomość popularnych metod ataków socjotechnicznych oraz przetestowanie tych scenariuszy w naszej firmie może okazać się kluczowe.

Backupy, przerwy w dostępie do systemu oraz konsekwencje symulowanych ataków

Jeżeli zdecydujemy się na przeprowadzenie testów penetracyjnych, których celem może być zablokowanie dostępu, zniszczenie lub zaszyfrowanie danych oraz innych części składowych naszych usług, nie zapomnimy o konsekwencjach dla płynności funkcjonowania naszej firmy. Większość profesjonalnych pentesterów nie powinna przypadkiem usunąć naszej bazy danych, aczkolwiek zawsze warto przed rozpoczęciem symulowanych ataków poinformować zespół i wykonać należyte kopie bezpieczeństwa.

Jak wybrać odpowiednią firmę prowadzącą testy penetracyjne?

Na rynku istnieje szereg firm oferujących usługi pentestów, przed podjęciem decyzji o współpracy, warto sprawdzić czy dana firma posiada najbardziej uznane certyfikaty poświadczające techniczne umiejętności:

• OSCP (Offensive Security Certified Professional) - dotyczy ogólnych technologicznych kompetencji związanych z pentestami
• OSWP (Offensive Security Wireless Professional) - dotyczy głównie testowania sieci bezprzewodowych
• eWPT (eLearnSecurity Web application Penetration Tester) - dotyczy głównie testowania aplikacji webowych

W doborze odpowiedniego partnera, planowaniu scenariuszy oraz koordynowaniu całego projektu pomagają takie firmy jak nasza.

Jeżeli poszukujesz profesjonalnego wsparcia w ochronie danych osobowych umów się z nami na darmowe konsultacje.