Nowa ustawa o ochronie danych osobowych coraz bliżej

Przygotowanie nowego projektu ustawy o ochronie danych osobowych wynika z obowiązku zapewnienia poprawnego stosowania unijnego Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych - RODO. Od dnia wejścia w życie RODO, polskie przepisy muszą zapewnić skuteczne stosowanie rozporządzanie. Aktualna ustawa o ochronie danych osobowych z 1997 roku, jest niedostosowana do obecnej sytuacji społecznej i technologicznej w kontekście przetwarzania danych osobowych. Dlatego konieczne było przygotowanie nowego projektu zgodnego ze standardami uchwalonymi na poziomie Unii Europejskiej.

Ustawa o ochronie danych osobowych - najważniejsze postanowienia

Omawiany projekt ustawy jest wynikiem wielu miesięcy pracy zarówno po stronie Ministerstwa Cyfryzacji jak i przedstawicieli środowiska danych osobowych, którzy współtworzyli projekt na etapie konsultacji społecznych. Jest to jeden z najobszerniejszych projektów aktów prawnych, ponieważ oprócz nowej ustawy o ochronie danych osobowych, która zastąpi tą obowiązującą od 20 lat - obejmuje także zmiany w 133 innych ustawach, które w swojej treści traktują o danych osobowych. 

Nowa ustawa wprowadza wiele zmian w prawie w kontekście ochrony danych osobowych. Poniżej przedstawiamy te, których zakres został zweryfikowany względem poprzednio opiniowanego projektu nowej ustawy, a które jednocześnie budzą największe zainteresowanie opinii publicznej.

1. Zakres odpowiedzialności karnej i kary finansowe

Z punktu widzenia przedsiębiorców, krajowa ustawa jest ułatwieniem w funkcjonowaniu ich organizacji. RODO pozostawia wiele otwartych kwestii, które na gruncie ustawy zostaną doprecyzowane.

To co pełni rolę głównego straszaka związanego z wejściem w życie RODO to kary finansowe. Zgodnie z RODO na przedsiębiorstwo może zostać nałożona kara do 20 mln euro lub 4% rocznego światowego obrotu przedsiębiorstwa, a kary nakładane na podmioty publiczne - do 100.000 zł. Państwa członkowskie mają możliwość obniżenia maksymalnego wymiaru kary wobec sektora publicznego, z czego korzysta polski ustawodawca w omawianym projekcie ustawy o ochronie danych osobowych.

W projekcie ustawy znajdują się również przepisy określające zakres odpowiedzialności karnej za naruszenie przepisów o ochronie danych. Ta dotyczyć będzie nie tylko danych osobowych szczególnie chronionych, ale również danych osobowych zwykłych. W nowym projekcie ustawy objęto przepisami karnymi zarówno przetwarzanie danych zwykłych (kara więzienia do 2 lat), jak i znacznie zwiększono karę za przetwarzanie danych wrażliwych (z 1 do 3 lat kary więzienia), a jednocześnie zmniejszona została precyzyjność przepisu. Aktualna ustawa mówi o przetwarzaniu niedopuszczalnym lub do którego administrator nie jest uprawniony, w zamian za przetwarzanie o braku podstawy. Dodatkowo ustanowiona została kara pozbawienia wolności do lat 2 za utrudnianie kontroli Prezesa UODO.

2. Prezes UODO zamiast GIODO - nowy organ nadzorczy

Przepisy ustawy powołują do życia nowy organ właściwy w kontekście ochrony danych osobowych, będzie nim Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) z prawnego punktu widzenia zastąpi dotychczasowy organ czyli Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO). Prezes Urzędu zyskał nowe uprawnienia, dzięki którym np. będzie mógł występować z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawach dotyczących ochrony danych osobowych. Wśród nowych uprawnień, jako organu nadzorczego, będzie należała możliwość nakładania kar finansowych bezpośrednio po stwierdzeniu naruszenia przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Prezes Urzędu ma być nie tylko egzekutorem prawa, ale także krajowym konsultantem w kwestii działania zgodnie z nowym prawem.

Ustawa o ochronie danych osobowych zobowiązuje Prezesa Urzędu do wydawania rekomendacji określających techniczne i organizacyjne sposoby zabezpieczenia danych, będących wskazówką dla przedsiębiorców w sprawach związanych ze skutecznym zabezpieczeniem danych osobowych.

3. Ulgi dla małych i średnich przedsiębiorstw

Jednym z celów jakie ma spełnić nowa ustawa o ochronie danych osobowych, w kontekście implementacji RODO, to zapewnić realizację interesów zarówno przedsiębiorców jak i obywateli. Główny nacisk położony jednak został na zaspokojenie potrzeb przedsiębiorców, ograniczając przy tym zakres praw przysługujących osobom fizycznym, nadanym im przez RODO.

W myśl powyższego, nowy projekt ustawy wprowadza wiele ułatwień na małych i średnich przedsiębiorstw. Przede wszystkim ogranicza zakres obowiązku informatycznego w przypadku zbierania danych od osoby. Przedsiębiorcy zatrudniający poniżej 250 osób nie będą musieli informować m.in. o: profilowaniu, okresie w jakim dane będą przetwarzane ani podawać informacji o większości praw przysługujących osobie, której dane są przetwarzane. Dodatkowo osoba ta, nie będzie miała prawa do uzyskania kopii danych, a administrator danych osobowych nie będzie musiał zawiadamiać o naruszeniach związanych z jej danymi osobowymi.

Nowa ustawa o ochronie danych osobowych - kiedy?

Ministerstwo Cyfryzacji zapewnia, że ustawa będzie gotowa przed 25 maja 2018 roku. Obecnie projekt przekazany został Radzie Ministrów. Wszystko zależeć będzie od daty przekazania ustawy pod obrady Sejmu i czasu procesowania ustawy. Z punktu widzenia przedsiębiorców, potrzebny jest czas na zapoznanie się z treścią nowej ustawy i co ważne - wdrożenie jej przepisów w życie. To co istotne w kontekście uchwalenia nowej ustawy o ochronie danych osobowych - bez względu na czas wejścia nowej ustawy w życie, RODO zaczyna obowiązywać już 25 maja, a brak przepisów krajowych nie zwalnia przedsiębiorców z dostosowania swoich organizacji do nadrzędnego wobec ustawy krajowej prawa unijnego.

Sprawdź również:

• Przetwarzanie danych osobowych w mediach społecznościowych
• Ochrona danych osobowych w firmie po wdrożeniu RODO
• Ochrona danych osobowych w branży e-commerce