Prawo do prywatności a wizerunki dzieci w internecie. Poradnik UODO i Fundacji Orange

Każdego dnia do internetu trafiają setki milionów zdjęć i filmów. Wśród nich treści z udziałem dzieci. Konsekwencje takich publikacji mogą być bardzo negatywne w skutkach - stanowić pożywkę dla hejtu, cyberprzemocy, tworzenia prześmiewczych memów, krzywdzących deepfake’ów, kradzieży cyfrowej tożsamości, np. w celu prowadzenia fałszywych zbiórek pieniędzy na „chore” dziecko. Mogą nawet w drastycznych przypadkach zasilać fora popularne wśród osób o skłonnościach pedofilskich. 

Zdarza się, że materiały tego typu w sposób ewidentny naruszają godność dziecka czy relacje z dorosłymi. Mnóstwo treści z udziałem dzieci publikuje się w sposób nadmierny, bezrefleksyjny, czasami niepotrzebnie czy bez poszanowania ich zdania.

Wizerunek to dana osobowa i dobro osobiste. W przypadku dzieci warto wykazać się szczególną ostrożnością w jego przetwarzaniu i rozpowszechnianiu. Dorośli powinni znać nie tylko przepisy, ale i możliwe negatywne skutki publikowania tego typu materiałów w internecie, aby móc lepiej chronić dzieci

– apeluje Mirosław Wróblewski, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

 – To aspekt nie tylko legalny, ale i etyczny – dodaje.

Prawo do prywatności a wizerunki dzieci w internecie. Poradnik

Raz umieszczone w sieci zdjęcia czy filmy mogą błyskawicznie rozprzestrzeniać się i być modyfikowane na wiele sposobów przez innych internautów, ukazując wizerunki dzieci w przeróżnych kontekstach. Oprócz zagrożeń dla bezpieczeństwa, publikacje te mogą nieść trudne konsekwencje dla samopoczucia młodych, a także rzutować na ich życie - dziś i w przyszłości. 

Jak wynika z raportu Nastolatki 3.0 (2023), 45,5% badanych nastolatków deklaruje, że rodzice lub opiekunowie upubliczniają ich wizerunek, przy czym 23,8% nastolatków odczuwa z tego powodu zawstydzenie, a 18,8% niezadowolenie[i]. Warto, aby dorośli, w tym osoby pracujące w szkołach, przedszkolach, organizacjach i placówkach opiekuńczych, miały tego świadomość. Tym bardziej, że ich nowym obowiązkiem jest wdrożenie standardów ochrony małoletnich. Te stanowić mogą dobrą okazję do uregulowania kwestii przeciwdziałania krzywdzeniu i zaniedbaniu dzieci, także w środowisku cyfrowym.

- Ważne, aby „moda” na dzielenie się, wyścig po zasięgi i popularność w sieci, nie przysłoniły troski o bezpieczeństwo i dobrostan dzieci. Jako środowisko działające na ich rzecz, a także na rzecz szkół, przedszkoli, klubów sportowych i wielu innych miejsc mających wpływ na rozwój młodych ludzi, widzimy potrzebę intensywnego podnoszenia świadomości na ten temat – mówi Konrad Ciesiołkiewicz z Fundacji Orange, reprezentujący społeczną inicjatywę organizacji propagujących poszanowanie praw dziecka w środowisku cyfrowym.

W tym celu UODO wspólnie z Fundacją Orange wydali poradnik pt. „Wizerunek dziecka w internecie. Publikować czy nie?”. Powstał on głównie z myślą o osobach pracujących w organizacjach i placówkach, których zadaniem jest troska o dobro i bezpieczeństwo dzieci. Z wielu tych wskazówek skorzystają także media czy osoby prywatne. Poradnik opisuje, jakiej ochronie podlega wizerunek, jak poprawnie skonstruować zgodę na jego rozpowszechnianie i obala najpopularniejsze „mity” z tym związane. Zawiera też listę potencjalnych ryzyk, które wiążą się z publikowaniem wizerunków dzieci w internecie,  wyjaśnia pojęcia typu sharenting czy troll parenting. Materiał zawiera też listę pytań, które warto sobie zadać przed udostępnianiem treści z udziałem dzieci online oraz inspiracje do poszukiwania bezpiecznych dla dzieci rozwiązań.

Poradnik zaprezentowano w czasie konferencji zorganizowanej 8 lipca 2024 przez Parlamentarny Zespół Praw Dziecka i UODO, w partnerstwie z Państwową Komisją ds. przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, Biurem Kryminalnym Komendy Głównej Policji oraz partnerami społecznymi.

- Wspólnie możemy wiele zdziałać na rzecz bardziej podmiotowego i empatycznego traktowania dzieci – także w przestrzeni cyfrowej. Kluczową rolę na tym polu mogą odegrać placówki działające na rzecz młodych, a swoimi decyzjami dawać przykład i podnosić świadomość – także rodziców – na temat prawa dziecka do prywatności i zarządzania swoim wizerunkiem– mówiła Monika Rosa, Przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu Praw Dziecka w czasie wydarzenia.

Materiał wraz ze zdjęciami powstał na podstawie komunikatu UODO, który znajduje się pod tym adresem razem z poradnikiem.

Zobacz także:

Uwagi LexDigital opublikowane przez Urząd Ochrony Danych Osobowych

Społeczny zespół ekspertów przy PUODO powołany. W składzie Mariola Więckowska z LexDigital!

Bezpieczeństwo w sieci dla najmłodszych. Praktyczny poradnik dla rodziców dzieci z klas 1-3