Nowy organ nadzorczy – Prezes UODO zastąpi GIODO
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zastąpi dotychczasowego Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Na mocy nowej ustawy o ochronie danych osobowych Prezes UODO będzie nowym organem sprawującym nadzór nad danymi osobowymi. Sprawdź, co zmieni się w obecnym systemie.
Zmiana GIODO na Prezesa UODO – z czego to wynika?
Nowo przyjęty projekt ustawy o ochronie danych osobowych, wprowadza wiele kluczowych zmian do aktualnego systemu. Jedną z nich jest reorganizacja zasad działania organu odpowiedzialnego za kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych. Zgodnie z projektem ustawy, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (GIODO) zostanie zastąpiony nowym organem. Wraz z datą rozpoczęcia obowiązywania RODO, będziemy mieć do czynienia z nowym organem państwowym - nie jest to wyłącznie zmianą nazwy organu. Zmiana nazwy wynika nie tylko ze względu na potrzebę odróżnienia nowego organu (Prezesa UODO) od poprzedniego (GIODO), ale przede wszystkim z konieczności uporządkowania kwestii związanej z nowym nazewnictwem.
RODO wprowadziło nową funkcję Inspektorów Ochrony Danych, którzy zastąpią dotychczasowych Administratorów Bezpieczeństwa Informacji. Pozostawienie nazewnictwa organu nadzorczego w postaci Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO) mogłoby sugerować, że państwowy organ sprawuje zwierzchnictwo nad powołanymi przez Administratorów Danych Osobowych ich Inspektorami (IOD), co nie jest prawdą.
Z tego samego powodu Biuro Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych zostanie przemianowane na Urząd Ochrony Danych Osobowych. Jego pracownicy nie będą już nazywani Inspektorami (tu znów mógłby pojawić się problem z rozróżnieniem funkcji państwowych i prywatnych), lecz po prostu pracownikami Urzędu, który podczas pełniania swoich obowiązków związanych z kontrolą organizacji, będą “kontrolującymi”.
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Powoływanie Prezesa UODO
RODO określa procedurę w jaki sposób ma być powoływany organ nadzorczy. W oparciu o przepisy rozporządzenia, polski ustawodawca stworzył krajowe rozwiązania. Nowa procedura powołania Prezesa UODO jest zbliżona do poprzedniej - powołania GIODO. Prezes UODO nadal będzie powoływany i odwoływany przez Sejm za zgodą Senatu (jak w przypadku GIODO), ale - co nowe - dodatkowo na wniosek Prezesa Rady Ministrów.
Osoba powołana na funkcję Prezesa UODO, nie będzie różnić się od GIODO. Nie zostały wprowadzone specjalne zmiany w zakresie wymogów, które musi spełnić kandydat na stanowisko Prezesa UODO. Postawione mu zostaną przedstawione poniżej warunki:
- musi być obywatelem polskim,
- posiadać tytuł naukowy doktora,
- posiadać wiedzę z zakresu ochrony danych osobowych,
- minimum pięcioletnie doświadczenie związane bezpośrednio z ochroną danych osobowych,
- korzystać z pełni praw publicznych,
- nie może być skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Usunięte jednak zostały niektóre dotychczasowe wymogi stawiane przed kandydatami na stanowisko GIODO. Od teraz osoby ubiegające się o urząd Prezesa UODO nie muszą:
- stale zamieszkiwać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- wyróżniać się wysokim autorytetem moralnym,
- być prawnikami.
Nie została zmieniona także długość kadencji Prezesa UODO (4 lata) oraz kwestia dotycząca długości piastowania urzędu - podtrzymano zapis, że ta sama osoba będzie mogła pełnić funkcję Prezesa UODO wyłącznie dwie kadencje.
Dane osobowe: Kompletny przewodnik po RODO na 2025 rok
Prezes UODO i jego urząd
W przyjętym przez Radę Ministrów projekcie ustawy o ochronie danych osobowych, określono ilość i tryb powołania zastępców Prezesa UODO. Będzie on mógł swoje obowiązki wykonywać z pomocą trzech zastępców. Wszyscy powoływani będą przez Prezesa Rady Ministrów, jednak w oparciu o wnioski z różnych ministerstw. Jeden z nich na wniosek ministra spraw wewnętrznych, a dwóch pozostały na wniosek ministra cyfryzacji.
Posiadanie przez Prezesa UODO aż trzech zastępców jest wynikiem zwiększenia jego kompetencji i nałożonych na niego obowiązków (względem GIODO). Zwiększona została również niezależność nowego organu. Można dostrzec to między innymi w oddelegowaniu nowej kompetencji jaką jest nadawanie Statutu Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Dotychczas, w formie rozporządzenia, statut Biura GIODO nadawał Prezydent RP, wyłącznie w oparciu o zasięgniętą opinię GIODO. Ta zmiana, pozwoli Prezesowi UODO samodzielnie decydować o organizacji urzędu, obszarze działań jego zastępców, czy trybie prac komórek organizacyjnych Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Incydenty i naruszenia ochrony danych osobowych w dni wolne od pracy i święta
W skład Urzędu Ochrony Danych Osobowych, poza Prezesem i jego zastępcami wchodzić będzie także Rada do spraw Ochrony Danych Osobowych. Zgodnie z projektem nowej ustawy, Rada ma stanowić organ opiniodawczo-doradczym. Powoływana będzie na dwuletnią kadencję, a jej skład tworzyć będą nie tylko przedstawiciele administracji, ale również osoby reprezentujące różne interesy.
Główną rolą Rady jest wsparcie Prezesa UODO, w części jego nowych obowiązkach. To przede wszystkim opiniowanie projektów dokumentów organów i instytucji Unii Europejskiej dotyczących spraw ochrony danych osobowych, czy przekazanych przez Prezesa UODO projektów aktów prawnych i innych dokumentów dotyczących spraw ochrony danych osobowych. To także inicjowanie działań związanych z ochrony danych osobowych oraz przedstawianie Prezesowi propozycji zmian prawa w tym obszarze.
Obowiązki Prezesa UODO
Zgodnie z postanowieniem RODO, organ nadzorczy musi zostać wyposażony
w prawa i kompetencje, które pozwolą mu wykonywać swoją funkcję i odpowiednio pełnić nadaną rolę w całym systemie prawnym. Na Prezesa UODO zostały nałożone nowe obowiązki, które dotychczas nie należały do zadań wykonywanych przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
NIS2 - sprawdź nowe wymagania dla firm
Nowym zadaniem nałożonym na Prezesa UODO jest stworzenie mechanizmu certyfikacji organizacji. Certyfikat, zgodnie z RODO, przyznawany ma być po przejściu całego procesu wdrożenia przepisów rozporządzenia i ma stanowić potwierdzenie jego przestrzegania przez administratorów lub podmioty przetwarzające dane osobowe. Opracowanie kryteriów certyfikacji oraz zasad ewentualnego cofnięcia certyfikacji jest jednym z obowiązków Prezesa UODO.
Do nowych uprawnień Prezesa UODO będzie należało również nakładanie kar finansowych za nieprzestrzeganie przepisów o ochronie danych osobowych. Prezes UODO zyskał szereg kompetencji kontrolnych, dzięki którym prowadzone przez niego postępowania, będą mogły skutecznie zabezpieczyć poprawne przetwarzanie danych osobowych w organizacjach. Postępowania kontrolne prowadzone będą w oparciu o plan kontroli, na podstawie przeprowadzonych przez Prezesa UODO analiz, oraz na podstawie uzyskanych przez Prezesa UODO informacji (czyli w konsekwencji otrzymania donosu na daną organizację). Kontrole będą przeprowadzane przez upoważnionych do tego pracowników Urzędu Ochrony Danych Osobowych, którzy swoją pracę wykonywać będą w imieniu Prezesa Urzędu.
Prezes UODO zobowiązany jest także do prowadzenia systemu, który umożliwi zgłaszanie administratorom naruszeń danych osobowych w wyznaczonym przez RODO czasie. Zgodnie z rozporządzeniem, Administrator Danych Osobowych w sytuacji stwierdzenia naruszenia gromadzonych lub przetwarzanych przez siebie danych osobowych, ma obowiązek w ciągu 72 godzin, zgłosić incydent organowi nadzorczemu - czyli Prezesowi UODO. Aby Administratorzy Danych Osobowych mogli spełnić nałożony na nich obowiązek, konieczne jest stworzenie systemu, który pozwoli powiadomić organ nadzorczy drogą elektroniczną.
To, co równie istotne z punktu widzenia Administratorów Danych Osobowych, to rola doradcza i opiniotwórcza Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Ten, wśród swoich obowiązków ma za zadanie opracowywać i publikować rekomendacje dotyczące środków technicznych i organizacyjnych, pozwalających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzanych a organizacjach danych osobowych.
Wydawane przez Prezesa UODO opinię na ten temat, mogą pomóc ADO i podmiotom przetwarzającym (procesorom) zapewnić odpowiednie przetwarzanie danych osobowych, zgodne z przepisami RODO.
Sprawdź również:
