Monitoring wizyjny a ochrona danych osobowych

Monitoring wizyjny

Nie powinno budzić wątpliwości, że w ramach monitoringu wizyjnego przetwarzane są dane osobowe w postaci wizerunku. Zgodnie bowiem z RODO, „dane osobowe” oznaczają informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. Bez wątpienia nagranie z kamery, na którym został utrwalony wizerunek określonej osoby, pozwala na jej zidentyfikowanie (określenie jej tożsamości). Udostępnienie nagrania w celu przeprowadzenia odpowiednich postępowań dotyka bezpośrednio zakresu ochrony danych osobowych. W związku z tym konieczne jest ustalenie powiązań pomiędzy monitoringiem wizyjnym a ochroną danych osobowych.

Kiedy jest potrzebna zgoda na wykorzystanie wizerunku? Sprawdź!

Monitoring - przepisy prawne

Obowiązująca do tej pory ustawa o ochronie danych osobowych nie regulowała w sposób kompleksowy kwestii monitoringu wizyjnego, dlatego też do danych zebranych za pośrednictwem kamer przemysłowych stosowano ogólne zasady dotyczące danych osobowych. W praktyce wiązało się to ze znacznymi problemami, ponieważ ogólne reguły uniemożliwiały na precyzyjne udzielenie odpowiedzi na wiele pytań, chociażby w zakresie tego, jak wypełniać obowiązek informacyjny względem osób, których wizerunek został utrwalony za pomocą kamery. Wszystkie te wątpliwości powinna rozwiązać ustawa o monitoringu wizyjnym, która pomimo długich dyskusji nad potrzebą jej przygotowania, ostatecznie nie została uchwalona i wprowadzona w życie. Kwestia monitoringu wizyjnego została poruszona na gruncie planowanej nowelizacji kodeksu pracy i dotyczy kamer instalowanych w zakładach pracy.

Monitoring na gruncie RODO

Również w treści RODO zagadnienie monitoringu wizyjnego nie doczekało się precyzyjnego unormowania. W konsekwencji do danych pozyskanych za pomocą kamer przemysłowych należy stosować wszystkie zasady, o których mowa w RODO, tj. zwłaszcza dotyczące obowiązku informacyjnego oraz regulujące prawa osób, których dane dotyczą.

Dostęp do nagrań z monitoringu

Na gruncie RODO osoba, której dane dotyczą, jest uprawniona do uzyskania od Administratora Danych Osobowych, potwierdzenia, czy przetwarza on dane osobowe jej dotyczące. Jeżeli okaże się, że ma to miejsce, wówczas osoba ta jest uprawniona do uzyskania dostępu do danych (udostępnienie nagrań) oraz następujących informacji:

• cele przetwarzania,
• kategorie odnośnych danych osobowych,
• informacje o odbiorcach lub kategoriach odbiorców, którym dane osobowe zostały lub zostaną ujawnione, w szczególności o odbiorcach w państwach trzecich lub organizacjach międzynarodowych,
• w miarę możliwości planowany okres przechowywania danych osobowych, a gdy nie jest to możliwe, kryteria ustalania tego okresu,
• informacje o prawie do żądania od administratora sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych osobowych dotyczącego osoby, której dane dotyczą, oraz do wniesienia sprzeciwu wobec takiego przetwarzania,
•  informacje o prawie wniesienia skargi do organu nadzorczego,
•  jeżeli dane osobowe nie zostały zebrane od osoby, której dane dotyczą – wszelkie dostępne informacje o ich źródle,
• informacje o zautomatyzowanym podejmowaniu decyzji, w tym o profilowaniu, oraz – przynajmniej w tych przypadkach – istotne informacje o zasadach ich podejmowania, a także o znaczeniu i przewidywanych konsekwencjach takiego przetwarzania dla osoby, której dane dotyczą.

Ponadto, administrator dostarcza osobie, której dane dotyczą, kopię danych osobowych podlegających przetwarzaniu. Za pierwszą kopię nagrania z monitoringu administrator nie może pobierać żadnych opłat. Natomiast za wszelkie kolejne można pobrać opłatę w rozsądnej wysokości wynikającej z kosztów administracyjnych. Jeżeli osoba, której dane dotyczą, zwraca się o kopię drogą elektroniczną i jeżeli nie zaznaczy inaczej, informacji udziela się powszechnie stosowaną drogą elektroniczną. Poza tym warto odnotować, że prawo do uzyskania kopii nie może niekorzystnie wpływać na prawa i wolności innych.

Na podstawie zaprezentowanych przepisów możliwe jest złożenie wniosku do administratora danych o dostęp do nagrań z monitoringu. Uprawnienie to obostrzone jest jednak przesłanką praw i wolności innych, trzeba bowiem pamiętać, że na nagraniu mógł zostać uwidoczniony również wizerunek innych osób. W szczególności należy podkreślić, że rozpowszechnianie czyjegoś wizerunku bez zgody tej osoby jest działaniem bezprawnym. W niektórych sytuacjach utrwalone wizerunki mogą być odpowiednio zamazane przed udostępnieniem nagrania.

Prywatny monitoring w bloku

Wiele osób pragnących zapewnić bezpieczeństwo sobie i swojemu mieniu, decyduje się na zainstalowanie kamer monitoringu na ścianach swoich budynków. Tego rodzaju działania są również bardzo często podejmowane przez wspólnoty mieszkaniowe. Czy jednak wraz z wejściem w życie RODO dalej będzie można w ten sposób postępować? Przecież każde przetwarzanie danych musi mieć oparcie w odpowiednich przepisach.

Odpowiedź na powyższe pytanie brzmi: tak, wspólnoty mieszkaniowe mogą w dalszym ciągu korzystać z kamer monitoringu, a podstawą prawną będzie tutaj art. 6 ust. 1 lit. f RODO, zgodnie z którym przetwarzanie jest zgodne z prawem jeżeli jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią. Wyjątki to sytuacje, w których nadrzędny charakter wobec interesów administratora mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.

Kamera w pracy

RODO nie zawiera regulacji dotyczącej możliwości stosowania monitoringu w zakładzie pracy, jednakże przepisy w tym zakresie mają zostać wprowadzone do kodeksu pracy. Zgodnie z aktualnym projektem, pracodawca może wprowadzić szczególny nadzór nad terenem zakładu pracy lub terenem wokół zakładu pracy w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring) jeżeli jest to niezbędne do:

• zapewnienia bezpieczeństwa pracowników lub
• ochrony mienia lub
• kontroli produkcji lub
• zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Monitoring nie może obejmować:

• pomieszczeń sanitarnych,
• szatni,
• stołówek,
• palarni lub
• pomieszczeń udostępnianych zakładowej organizacji związkowej,

chyba, że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne do realizacji celu określonego powyżej i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych pracownika, a także zasady wolności i niezależności związków zawodowych. Spełnienie tego warunku jest możliwe w szczególności poprzez zastosowanie technik uniemożliwiających rozpoznanie przebywających w tych pomieszczeniach osób.

Zbiór nagrań obrazu pracodawca będzie mógł przetwarzać wyłącznie do celów, dla których je zebrał (określonych na wstępie akapitu) i przechowywać przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Od tej reguły został przewidziany wyjątek: jeżeli nagrania obrazu będą stanowić dowód w postępowaniu lub pracodawca poweźmie wiadomość, iż mogą one stanowić dowód w postępowaniu, wskazany termin ulegnie przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W każdym jednak razie, po upływie wskazanych terminów, uzyskane w wyniku monitoringu nagrania obrazu muszą zostać zniszczone.

Dodatkowo, w razie wprowadzenia monitoringu w zakładzie pracy, cele, zakres oraz sposób zastosowania monitoringu będzie trzeba ustalić w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracowników o wprowadzeniu monitoringu, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed jego uruchomieniem. Każdy pracownik przed dopuszczeniem go do pracy, będzie musiał otrzymać na piśmie informacje o celach, zakresie i sposobie zastosowania monitoringu.

Poza przedstawionymi obowiązkami, pracodawca będzie musiał oznaczyć pomieszczenia monitorowane, w sposób widoczny i czytelny, za pomocą odpowiednich znaków lub ogłoszeń dźwiękowych, nie później niż jeden dzień przed uruchomieniem monitoringu.

Sprawdź również:

• Działania marketingowe zgodne z RODO
• Wizerunek pracownika – co wolno pracodawcy?
• Ochrona danych osobowych w służbie zdrowia