Co grozi za publikowanie zdjęć bez zgody?

Rozpowszechnienie wizerunku. Regulacje prawne

Ochrona wizerunku skorelowana jest przede wszystkim z przepisami wynikającymi z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (art. 81) oraz ustawy Kodeks cywilny (art. 23 i art.24 - podlegających ochronie dóbr osobistych).

Zgodnie z art. 81. rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W przypadku braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19.04.2000 r. (sygn. Akt I ACa 1455/99) zaznacza:

(...) istnienia zgody uprawnionego ani jej zakresu nie domniemywa się. Pozwany ma obowiązek wykazać, że uzyskał zgodę uprawnionego na rozpowszechnianie jego wizerunku w oznaczonych warunkach.

Kiedy zgoda nie jest potrzebna na rozpowszechnianie wizerunku?

Art. 81 ust.2 o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje dwie sytuacje, kiedy pozyskanie zgody na rozpowszechnianie wizerunku nie jest konieczne:

Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

• osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych (na przykład podczas imprezy publicznej);
• osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Co oznacza pojęcie „osoba powszechnie znana”? Kwestie z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30.12.2019 r. (sygnatura akt I ACa 165/19) głosi, że:

Człowiek może się stać osobą powszechnie znaną poprzez swoją działalność społeczną, naukową, polityczną, literacką, a nawet swoje życie prywatne. Zwraca się również uwagę, że zbyt rygorystyczna interpretacja art. 81 ust. 2 pkt 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych może godzić w wolność prasy. Przepis ten ma służyć ochronie prywatności, a nie ochronie osoby publicznej przed powtórnym upublicznieniem jej wizerunku z przeszłości.

Z kolei w wyrok Sądu Najwyższego z 20.7.2007 r. (sygnatura akt I CSK 134/07) precyzuje:

(...) określenie "grono osób powszechnie znanych", obejmuje osoby, które wprost lub w sposób dorozumiany godzą się na podawanie do publicznej wiadomości wiedzy o swoim życiu. Nie są to jednak tylko aktorzy, piosenkarze lub politycy, lecz także osoby prowadzące inną działalność, na przykład gospodarczą lub społeczną.

Kiedy jest potrzebna zgoda na wykorzystanie wizerunku? Sprawdź!

Zdjęcia osoby powszechnie znanej. Rozpowszechnianie wizerunku bez zgody

Utrwalenie i rozpowszechnienie wizerunku musi się obywać w związku z pełnieniem przez tę osobę funkcji publicznych w szczególności politycznych. Nie dotyczy to więc utrwalania tego wizerunku w dowolnym momencie. Osoba powszechnie znana w sytuacjach, kiedy nie pełni funkcji publicznych, ma prawo do życie prywatnego i ochrony swojej prywatności, czyli ochrony wizerunku. Rozpowszechnianie wizerunku osoby publicznej ma na celu sprawowanie „społecznej kontroli” w obszarze realizowanych przez nią działań.

W celu zrozumienia znaczenia „funkcjonariusz publiczny” można sięgnąć do słowniczka wyrażeń ustawowych w Kodeksie karnym w art. 115 §  13. Przykładem funkcjonariusza publicznego może być:

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
• poseł, senator, radny;
• osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych;

Definicja ta jednak nie pokrywa w całości zagadnienia „pełnienia funkcji publicznej”. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (sygnatura akt II SAB/Go 193/19) katalog wynikający z art. 115 par 13 jest katalogiem otwartym.

Kiedy jest potrzebna zgoda na przetwarzanie danych osobowych?

Nadal jednak nie oznacza to, że w każdym przypadku możemy publikować wizerunek takiej osoby. Trzeba spojrzeć jeszcze na art. 13. ust. 2 Prawa prasowego.

Nie wolno publikować w prasie wizerunku i innych danych osobowych osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, jak również wizerunku i innych danych osobowych świadków, pokrzywdzonych i poszkodowanych, chyba że osoby te wyrażą na to zgodę.

Co oznacza „osoba stanowiąca jedynie szczegół całości takiej, jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza”?

W drugim omawianym przypadku wizerunek osoby nie jest centralnym, najważniejszym elementem zgromadzenia czy krajobrazu. Jest on zupełnie nieistotnym składnikiem ustalenia większej całości, zarazem takim, którego w wielu przypadkach często nie dałoby się wyeliminować. Określenie „nieistotny składnik” oznacza, że usunięcie wizerunku nie zmienia „kompozycji”.

Zgromadzenia czy impreza musi mieć charakter publiczny. Mówimy w takim przypadku o marszach, koncertach, pokazach, biegach, manifestacjach.

Celem tej regulacji jest umożliwienie rozpowszechniania informacji o wydarzeniach politycznych, gospodarczych, kulturalnych, sportowych, a także o codzienności w rozmaitych obszarach ludzkiego działania. Ważnym powodem regulacji jest także dokumentowanie i sprawozdawczość.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 19.12.2001 r. (I ACa 957/01) zaznacza, że „nie osoba, lecz miejsce lub wydarzenie stanowi główny przedmiot treści przedstawionej.”

Powinniśmy w związku z tym pamiętać, że decydując się na udział w publicznym zgromadzeniu, nasz wizerunek może zostać utrwalony, a następnie rozpowszechniony bez naszej zgody, pod warunkiem, że stanowi on szczegół całości. W przypadku gdy nasz wizerunek stanowi centralny element kadru, wówczas już rozpowszechnienie wizerunku wymaga udzielenia zgody.

Wykorzystanie wizerunku pracownika oraz ochrona wizerunku osoby zatrudnionej

Zgodnie z art. 11(1)Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.

Wizerunek osoby to dobro osobiste człowieka. Pracodawca nie może swobodnie dysponować wizerunkiem pracownika. Do rozpowszechniania wizerunku pracodawca musi uzyskać zgodę pracownika. W przypadku jej braku pracodawca musi zaakceptować sprzeciw pracownika na rozpowszechnianie wizerunku.

Nie wolno mu postąpić inaczej, nawet w razie stwierdzenia, że odmowa jest nieracjonalna i sprzeczna z interesami firmy.

Gigantyczna kara UODO dla Santander Bank Polska

Przeprosiny, wpłata na cel społeczny, zadośćuczynienie

Prawo autorskie przewiduje takie środki ochrony wizerunku, w przypadku gdy rozpowszechnianie wizerunku było niezgodne z prawem, czyli zaszło naruszenie dóbr osobistych (art. 78 ust. 1):

• żądanie zaniechania działania — czyli w przypadku, kiedy rozpowszechnianie wizerunku osoby zaszło bez jej zgody na to, takowa osoba może żądać od osoby odpowiedzialnej zaniechania danej czynności, czyli na przykład usunięcia zdjęcia;
• żądanie usunięcia skutków naruszenia — jeśli działanie doprowadziło do szkód, osoba poszkodowana może żądać usunięcia jego skutków. Jeśli zdjęcie osoby zostało umieszczone w internecie, albo stało się dostępne niezamkniętemu kręgowi osób i zostało rozpowszechnione dalej, poszkodowany lub poszkodowana mogą żądać aby sprawca doprowadził do usunięcia zdjęć z innych stron, czy też publicznie przeprosił za swoje działania w postaci oświadczenia o odpowiedniej treści

Pamiętajmy, że rozpatrując żądanie usunięcia skutków naruszenia sąd może przyznać ofierze odpowiednią zadośćuczynienie pieniężne lub zmusić sprawcę do zapłaty na wskazany cel społeczny.

Wysokość zadośćuczynienia jest ustalana biorąc pod uwagę problemy zdrowia psychicznego spowodowane bezprawnym wykorzystaniem wizerunku danej osoby oraz wpływ tej sytuacji na jej bliskich.

Skan dowodu osobistego - czy to w ogóle legalne?

Przepisy kodeksu cywilnego dają nam możliwość wnioskowania o przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej.

Kara od UODO

Wizerunek danej osoby to oczywiście dane osobowe, chronione na mocy Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO). Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych może nałożyć surowe kary na podmioty, które nie przestrzegają przepisów.

UODO wielokrotnie nakładało na przedsiębiorców kary w wysokości kilkudziesięciu tysięcy złotych, ale mogą być one jeszcze surowsze. Więcej przeczytasz w naszym artykule.

Rozpowszechnianie wizerunku osoby bez zgody. Odpowiedzialność karna

Rozpowszechnianie wizerunku bez zgody może nas narazić na surowe konsekwencje finansowe, ale koniecznie trzeba pamiętać, że są też sytuacje, kiedy może skończyć się to nawet więzieniem. Dotyczy to spraw o charakterze seksualnym.

Kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

– Art. 191a. § 1. KK.

Dane biometryczne. Ochrona szczególnej kategorii danych